Hoe verloopt een faillissementsaanvraag in België

U kan als ondernemer steeds met betalingsproblemen geconfronteerd worden. Indien de problemen echter structureel zijn en U niet meer in staat bent om Uw betalingsverplichtingen na te komen, dan is het faillissement een noodzakelijk kwaad.

In België kunnen vennootschappen, natuurlijke personen met een zelfstandige beroepsactiviteit (eenmanszaken) en zelfs organisaties zonder rechtspersoonlijkheid (maatschappen) failliet verklaard worden. In deze blog overloop ik met U de verschillende stappen in de Belgische faillissementsprocedure. Ook bij de bevoegdheid van de Belgische rechtbanken in het faillissementsrecht wordt stilgestaan.

Faillissementsvoorwaarden

Indien U niet meer in staat bent om Uw schuldeiser te betalen, U geen betalingsuitstel meer kan krijgen of niemand nog bereid is om U krediet te verschaffen, dan zijn de faillissementsvoorwaarden vervuld. De onderneming en haar bestuurders zijn in België verplicht om binnen de maand aangifte van faillissement te doen. U kan dit uiteraard zelf doen, maar middels een schriftelijk mandaat kan ook een (gespecialiseerd) advocaat de aangifte indienen.

Het aanvragen van een faillissement moet uiteraard bij de juiste rechtbank gebeuren. Overeenkomstig de Europese territoriale bevoegdheidsregels moeten insolventieprocedures -zoals een faillissementsaanvraag of een reorganisatieprocedure- gevoerd worden in het land waar het centrum van de voornaamste belang (COMI) van de onderneming ligt. Voor vennootschappen is dit normaliter de plaats van de statutaire zetel, voor natuurlijke personen met een zelfstandige beroepsactiviteit is dit de woonplaats.

Uitzonderingen

Opgelet: op deze basisregel zijn enkele uitzonderingen van toepassing. Zo kan ook de rechtbank van het land waar de onderneming een vestiging heeft een insolventieprocedure openen. Verder kan uit de feitelijke omstandigheden blijken dat het zogenaamde centrum van de voornaamste belangen niet gelijk is aan het land van de zetel of de gekende woonplaats. De rechtbanken van het land waar de ondernemer handel voert, zijn burelen heeft of bedrijfsgoederen onderbrengt kan dan ook bevoegd zijn om het faillissement van een buitenlandse onderneming uit te spreken. In uitzonderlijke gevallen kan zelfs een bijkomende secundaire insolventieprocedure geopend worden in een ander land.

Hoe verloopt de faillissementsaanvraag?

De faillissementsaanvraag verloopt in België via het Centraal Register voor de Solvabiliteit REGSOL. Bij deze elektronische aangifte dienen verschillende ondernemingsdocumenten gevoegd te worden, onder meer een staat van activa en passiva, contactgegevens van de boekhouder en klanten- en leverancierslijsten. Onze advocaten zijn vertrouwd met de werking van het Centraal Register voor de Solvabiliteit en kunnen U op gepaste wijze bijstaan bij de opening van een faillissement.

Indien U geen (tijdige) aangifte van faillissement hebt gedaan, dan kunnen Uw schuldeisers of het openbaar ministerie het faillissement bij dagvaarding vragen. Opgelet: het nalaten om tijdig (binnen de maand) aangifte van faillissement te doen is een strafrechtelijk misdrijf en geeft vaak aanleiding tot aansprakelijkheidsvorderingen.

Nadat U het faillissement heeft aangevraagd zal de Ondernemingsrechtbank op de eerstkomende zitting het faillissement uitspreken en een curator en rechter-commissaris aanstellen. Het is de taak van de curator om het vermogen van de gefailleerde te beheren. De actief bestanddelen worden verkocht, waarna de opbrengst verdeeld wordt onder de schuldeisers.

De gefailleerde verliest het beheer over zijn goederen, hetgeen vaak aanleiding tot praktische en juridische problemen: wat met lopende overeenkomsten, persoonlijke borgstellingen of aansprakelijkheidsvorderingen? Onze gespecialiseerde advocaten begeleiden U graag verder bij de afhandeling van het faillissement.

Kort na de faillietverklaring zal de curator en de rechter-commissaris overgaan tot een afstapping. De curator gaat naar de maatschappelijke zetel van de vennootschap of de woonplaats van de gefailleerde en bevraagt de gefailleerde of haar bestuurders. In België geldt de medewerkingsplicht waardoor de gefailleerde moet waarheidsgetrouw moet antwoorden op de vragen van de curator.

Fresh start

Voor de gefailleerde is er leven na de dood. Onder de fresh start doctrine dient iedere ondernemer de mogelijkheid te hebben om daags na het faillissement opnieuw te beginnen. Ook de schulden van een natuurlijke persoon ondernemer zullen -behoudens kennelijk grove fouten- kwijtgescholden worden. Het uitganspunt is namelijk de mogelijkheid tot een nieuwe start, waarbij nieuwe verworven inkomsten opnieuw toekomen aan de ondernemer.

Conclusie

Een faillissement is soms onafwendbaar en kan voor de ondernemer ook een nieuwe start betekenen. De ondernemer dient echter steeds rekening te houden met de gevolgen van de faillietverklaring voor zichzelf en de omgeving.

Onze gespecialiseerde advocaten kunnen U bij iedere stap van het faillissement ondersteunen en begeleiden. Ook eventuele andere opties zoals een gerechtelijke reorganisatie of minnelijke afbetalingsakkoorden met schuldeisers kunnen ineens overwogen worden.