Hoe om te gaan met aandeelhoudersgeschillen bij gelijk stemrecht?

Wat te doen als aandeelhouders (tevens bestuurders) met gelijk stemrecht niet op één lijn zitten? Twee kapiteins die verschillende kanten op willen varen. Wel of niet investeren, wel of niet personeel aannemen of ontslaan, nieuwe activiteiten ontwikkelen, afstoten van minder rendabele onderdelen, financiering uitbreiden, marketing, taakverdeling, op vele vlakken kan verschil van inzicht ontstaan wat bij een gebrekkige communicatie uiteindelijk de onderneming ernstig kan schaden. De onderneming wordt daarmee stuurloos.

Dit kan zodanig ontsporen dat veelal alleen de weg naar de Ondernemingskamer (Gerechtshof Amsterdam) rest. De aandeelhouders kunnen in zo’n situatie een verzoek bij de Ondernemingskamer neerleggen om onderzoek te doen naar het beleid en de gang van zaken. De Ondernemingskamer kan vervolgens een onderzoek gelasten met benoeming van een deskundige die dit onderzoekt. Ook kan een onafhankelijk statutair bestuurder worden benoemd met doorslaggevende stem. Daarbij wordt ook het voorlopig budget vastgesteld. De kosten van de onderzoeker en de onafhankelijk bestuurder kunnen aanzienlijk zijn waarbij al snel gedacht kan worden aan € 40.000,- voor het onderzoek en een bedrag ad € 40.000,- voor de onafhankelijk statutair bestuurder, zo niet meer. In een enkel geval met beperkt onderzoek zal dit lager zijn. (laagste bedrag voor onderzoek dat mij voor 2022 bekend is, bedraagt € 14.000).

Shoot-out

Bij kleinere ondernemingen zullen deze kosten een hoge drempel zijn om naar de Ondernemingskamer te stappen hoewel het in de praktijk vaak de enige optie is om tot een oplossing te komen. De Ondernemingskamer zal op de eerste plaats partijen in de gelegenheid stellen hun standpunt toe te lichten en vragen stellen om voorts om af te tasten of een regeling tussen partijen getroffen kan worden. Soms is een oplossing met aanblijven van dezelfde aandeelhouders/bestuurders niet meer realistisch, waarbij op basis van vrijwilligheid aangestuurd kan worden op een aan- of verkoop van het aandelen aan elkaar, via een shoot-out.

Indien partijen zich daarin kunnen vinden dan worden de spelregels vastgelegd in een proces-verbaal en kunnen partijen nadien een schriftelijke bieding inleveren waarbij de hoogste bieder de aandelen van de andere partij kan overnemen. Daarbij kan ook worden opgenomen dat mocht de hoogste bieder de verplichtingen niet tijdig en volledig nakomen, de laagste bieder kan kopen tegen het bedrag dat hij zelf heeft geboden.

Verschillende soorten biedingen

In de literatuur wordt de wijze van bieding omschreven als een variant van de Mexican shoot-out (beide aandeelhouders doen 1 bieding, de hoogste wint). Er zijn meerdere opties denkbaar, waaronder de Texas shoot-out, waarbij partijen tegen elkaar opbieden en de hoogste wint, voorts Russian roulette waarbij de bieding wordt gedaan en de andere aandeelhouder de aandelen kan overnemen tegen de biedingsprijs of zijn aandelen tegen die prijs kan overdragen. Daarnaast nog de fairest bid variant waarbij een expert betrokken wordt voor de vaststelling van de waarde van de aandelen.

Al deze mogelijkheden kunnen op basis van vrijwilligheid worden ingezet om te komen tot een overdracht van de aandelen in belang van de continuïteit van de onderneming.

Voorkomen is beter dan genezen

Voor partijen zou het beter zijn om op voorhand in de aandeelhoudersovereenkomst op te nemen wat te doen in een geval er een deadlock situatie ontstaat in het bestuur en tussen aandeelhouders bij een gelijk stemrecht. Die oplossing zou kunnen zijn een shoot-out-regeling.

Indien dit op een deugdelijke wijze is vastgelegd dan kan de shoot-out-regeling worden toegepast op het moment dat dit actueel is en een van beide partijen daar gebruik van wil gaan maken.

Vragen?

Heeft u vragen over dit onderwerp of aandeelhoudersgeschillen in het bijzonder dan kunt u contact opnemen met Jeroen Hellendoorn.