Schade door trage machine: wat zegt de rechter?

Is een machine als niet conform aan te merken als de noodzakelijke productiesnelheid niet wordt gehaald? De ondernemer acht de machine niet conform. De leverancier acht de machine wel conform en beroept zich bovendien op haar leveringsvoorwaarden waaruit zou volgen dat de schade die wordt geclaimd niet toewijsbaar is. Partijen komen er onderling niet uit.  

Naar de rechter

De rechter moet een oordeel geven over de vraag of de machine conform is en of de schade die geclaimd wordt valt dan aan te merken als directe schade die voor vergoeding in aanmerking komt of als gevolgschade die is uitgesloten.

Het Gerechtshof te ’s-Hertogenbosch heeft  zich in een uitspraak van 14 januari 2025 over deze vragen gebogen.

De casus

Het betreft hier een onderneming in de metaalindustrie die een machine heeft gekocht waarmee meerdere bewerkingen mogelijk zijn aan hetzelfde stuk metaal, te weten draaien en frezen. De intentie is om daarmee as-stompen voor assen in grasmaaiers te vervaardigen.

Direct na de levering komen er al problemen waarbij de machine telkens vastloopt.

Uiteindelijk wordt na enkele maanden op advies van de leverancier een oplossing gevonden door het monteren van een veel zwaardere/sterkere klembuskoppeling op de machine, waarna de machine zonder problemen is gaan lopen.

Schadevergoeding

De ondernemer is uiteraard blij met het herstel maar heeft aanzienlijke schade geleden en wil daarvoor een vergoeding ontvangen.

De leverancier geeft aan dat de machine conform is, dat er onjuist gebruik is gemaakt van de machine en dat de geclaimde schade geen directe schade betreft. 

Verwachtingen

Het Hof oordeelt op de eerste plaats over  de vraag de machine wel voldoet aan de verwachtingen die de ondernemer mocht hebben.

Het Hof overweegt daarbij dat er niet alleen een (weliswaar eenzijdig) deskundigenrapport ligt dat aangeeft dat de betreffende machine vanaf het begin niet geschikt was voor de door de ondernemer gewenste productie maar bovendien dat pas na de uiteindelijke vervanging van de klembus door een veel zwaarder exemplaar de tot dan toe ervaren problemen in één klap verdwenen waren. De machine was derhalve niet conform. De ondernemer wordt op dit punt in het gelijk gesteld.

Schade

Vervolgens gaat het Hof door naar het punt van de te vergoeden schade. Wat is nu directe en wat is  gevolgschade.

De Rechtbank heeft in eerste aanleg een aantal componenten van schade als directe schade meegenomen waaronder productieverlies, extra loonkosten en kosten deskundige.

In hoger beroep wordt door de leverancier aangevoerd dat de door de Rechtbank toegewezen componenten niet als directe schade kunnen worden gezien. 

Gevolgschade en directe schade

Het Gerechtshof gaat hier niet in mee en overweegt dat gevolgschade (evenals directe schade) geen wettelijk begrip is maar met name kan worden beschouwd als schade waarvan geen rechtstreeks verband bestaat met de problemen met de machine. Gevolgschade is daarmee als indirecte schade te onderscheiden van de directe schade aan het geleverde zelf en de daarmee geproduceerde onderdelen.

Als directe kosten kunnen gezien worden de redelijke kosten om het product in overeenstemming te brengen met de overeenkomst, de redelijke kosten tot vaststelling van de oorzaak en omvang van de schade en de redelijke kosten ter voorkoming en beperking van schade. De machine kon niet worden ingezet op een wijze die  de ondernemer mocht verwachten. Waar in het geheel niet of slechts in beperkte mate geproduceerd kon worden is en dit bovendien met extra inzet van arbeidskrachten is op deze punten sprake van directe schade. Daaronder vallen aldus het Hof ook de kosten van de deskundige die is ingeschakeld om de oorzaak van de schade in beeld te brengen.

Het Gerechtshof geeft vervolgens aan dat de door de Rechtbank toegewezen bedragen voor afschrijving van de uren dat de machine niet gedraaid heeft, extra manuren en kosten deskundige alleszins redelijk zijn te noemen. Voor de omvang van de schade is het zo dat deze geschat mag worden als deze moeilijk precies te becijferen is.

Voorkomen is beter dan genezen

De uitspraak is begrijpelijk en ook redelijk te noemen. De discussie over het wel of niet conform zijn had voorkomen kunnen worden door in de overeenkomst een garantie voor de beoogde productie snelheid op te nemen. De discussie over de directe en indirecte schade eveneens door in de overeenkomst of algemene voorwaarden heel concreet aan te geven wat daar onder wordt verstaan.

Een goed contract kan veel ellende voorkomen, een goed werkende machine nog meer.  

Vragen?

Heeft u hier nog vragen over of wilt u uw overeenkomsten of algemene voorwaarden laten toetsen... neem gerust contact op met één van onze specialisten. Wij helpen u graag verder.