Wurgcontracten en algemene voorwaarden: let op de 'kleine lettertjes'!

Meer dan eens hebben ondernemers weinig zin om de "kleine lettertjes" van een contract goed te lezen. Zij hebben het al druk genoeg en vertrouwen er op ‘dat het wel goed zit’. Dat kan kostbare gevolgen hebben, zoals blijkt uit een rechtszaak die ik in deze blog zal bespreken. 

Wat vooraf ging

Eerder al schreef mijn kantoorgenote Fleur Verhaegh een blog over dit onderwerp, met als titel "Wurgcontracten en hoe daar onderuit te komen: een praktijkcasus". Die blog had betrekking op een uitspraak van het gerechtshof ’s-Hertogenbosch in 2019. In die zaak had een leverancier van printers – Itec BV – een overeenkomst gesloten met een klant, de Nederlandse vereniging voor Logopedie en Foniatrie (NVLF), over de huur van twee printers. Volgens een artikel in de algemene voorwaarden van Itec had NVLF de overeenkomst uiterlijk een jaar voor het einde moeten opzeggen, bij gebreke waarvan de overeenkomst stilzwijgend verlengd wordt met de oorspronkelijke looptijd van zes jaren. NVLF was het hier niet mee eens en startte een procedure. De rechter stelde NVLF in het gelijk en oordeelde dat het betreffend artikel in de algemene voorwaarden onredelijk bezwarend is. De rechter vernietigde dit artikel, zodat Itec daar geen beroep op kon doen. Lees hier de volledige uitspraak.

De geschiedenis herhaalt zich

Uit een uitspraak van de Rechtbank Oost-Brabant uit 2022 blijkt dat Itec nog steeds een dergelijke bepaling in haar algemene voorwaarden hanteert en daarover opnieuw in discussie is geraakt met een van haar klanten. In deze zaak had Itec een overeenkomst gesloten met Embassy Services BV over de huur van twee printers, met een looptijd van 72 maanden (plus daaraan voorafgaand 6 maanden gratis). De oorspronkelijk looptijd duurt tot 1 juni 2018. Volgens artikel 9.5 van de algemene voorwaarden, die in een zeer klein lettertype op de achterzijde van het huurcontract staan afgedrukt, moet de overeenkomst minimaal 12 maanden voor de afloop worden opgezegd, bij gebreke waarvan de overeenkomst stilzwijgend wordt verlengd met de oorspronkelijke looptijd.

Embassy Services heeft de overeenkomst op 26 oktober 2017 opgezegd en Itec gevraagd om de printers op te halen. Itec stelt zich echter op het standpunt dat er te laat is opgezegd - dat had volgens haar algemene voorwaarden voor 1 juni 2017 moeten gebeuren – en dat als gevolg daarvan de overeenkomst met 72 maanden is verlengd, tot 1 juni 2024. Zij haalt de printers niet op en blijft de huurtermijnen van gemiddeld 400 euro per maand door middel van een automatische incasso innen.

Embassy Services is het daar niet mee eens stapt naar de rechter. Zij stelt dat de overeenkomst op 26 oktober 2017 door haar rechtsgeldig is opgezegd. Een verlening heeft volgens haar niet plaats gevonden, omdat artikel 9.5 van de algemene voorwaarden onredelijk bezwarend is en door haar voorafgaand aan de procedure buitengerechtelijk is vernietigd. Embassy Services vordert de door Itec na de oorspronkelijke looptijd geïncasseerde huurtermijnen terug op grond van onverschuldigde betaling.

Oordeel van de rechter

Volgens art. 6:233 sub a BW is een beding in algemene voorwaarden vernietigbaar indien het, gelet op de aard en de overige inhoud van de overeenkomst, de wijze waarop de algemene voorwaarden tot stand zijn gekomen, de wederzijds kenbare belangen van partijen en de overige omstandigheden van het geval onredelijk bezwarend is voor de wederpartij.

De rechter is het op zichzelf met Itec eens dat Embassy Services de overeenkomst niet op tijd heeft opgezegd, gezien artikel 9.5 van de algemene voorwaarden. Echter, de rechter volgt het standpunt dat dit artikel 9.5 inderdaad onredelijk bezwarend is en dat Embassy Services terecht de buitengerechtelijke vernietiging heeft ingeroepen. Daarmee is de basis voor de verlenging van de oorspronkelijke overeenkomst vervallen en is de overeenkomst als gevolg van de opzegging op 1 juni 2018 geëindigd. De huurtermijnen die Itec na die datum heeft geïncasseerd moet zij terug betalen, te vermeerderen met de wettelijke rente, incassokosten en proceskosten.

Waarom is dit beding onredelijk bezwarend?

De rechter neemt de volgende feiten en omstandigheden mee in zijn oordeel:

• Een opzegtermijn van 12 maanden is aanmerkelijk langer dan in de branche gebruikelijk is;
• Een stilzwijgende verlenging met 6 jaar is erg lang, zeker voor de technische apparaten die Itec verhuurt;
• De digitale wereld verandert snel waardoor de technische behoefte van een bedrijf snel kan veranderen. Embassy Services maakte geen gebruik meer van zwart-printers (die Itec aan haar had verhuurd) en had meer behoefte aan kleurenprinters, bovendien was haar printbehoefte in algemene zin afgenomen;
• Branchegenoten van Itec hanteren een verleningstermijn van ten hoogste 12 maanden;
• Tussentijdse beëindiging van de overeenkomst is geen serieuze optie, omdat Embassy Services dan volgens de algemene voorwaarden toch alle resterende huurtermijnen, te vermeerderen met administratiekosten, verschuldigd zou zijn;
• Volgens een ander beding in de algemene voorwaarden zou Itec de huurprijzen jaarlijks met 10% mogen verhogen;
• Itec heeft niet kunnen aantonen dat zij in verband met de door haar gemaakte kosten een te respecteren bedrijfsmatig belang heeft bij een verlengingstermijn van maar liefst 6 jaar.
• Itec heeft haar investering in de eerste 6 jaar van de overeenkomst al kunnen terugverdienen.
• De verhuurde printers zijn al afgeschreven.
• Over het ingrijpende artikel 9.5 in de algemene voorwaarden is tussen partijen niet onderhandeld;
• De algemene voorwaarden zijn op de achterkant van de overeenkomst in een zeer klein lettertype afgedrukt en daardoor nauwelijks leesbaar, wat de indrukt wekt dat daarin slechts bijkomstigheden zijn geregeld en niet de ingrijpende gevolgen van stilzwijgende verlenging. Itec heeft het verlengingsregime daardoor onvoldoende onder de aandacht gebracht van Embassy Services.

Conclusie en tips

Het blijkt wel dat ‘de kleine lettertjes’ belangrijk zijn. Lees een contract en algemene voorwaarden goed door voordat u tekent. Zijn bepaalde bedingen voor u onduidelijk of ongunstig, ga dan in gesprek met uw contractspartij. Het is bijvoorbeeld mogelijk om af te spreken dat bepaalde bedingen in de algemene voorwaarden van uw contractpartij buiten toepassing blijven. Doet u dan niet, dan hebt u wellicht nog de mogelijkheid om een ongunstig beding te vernietigen, omdat het onredelijk bezwarend is. Dat zult u dan wel moeten kunnen onderbouwen. Dat dit mogelijk is blijkt wel uit bovenstaande uitspraken. 

Wilt u meer informatie?

Neem dan gerust contact op met een van onze specialisten op het gebied van arbeidsrecht.