Kan ik met een exoneratiebeding mijn aansprakelijkheid in bouwcontracten beperken?

De financiële belangen bij een bouwproject zijn vaak groot. Komen er tijdens de uitvoering van het project fouten aan het licht, dan zijn de financiële gevolgen voor de verantwoordelijke onderneming soms niet te overzien. Een exoneratiebeding in bouwcontracten kan deze aansprakelijkheid beperken. In deze blog vindt u de belangrijkste aandachtspunten, waarmee rekening moet worden gehouden bij het contractueel beperken van deze aansprakelijkheid. Ook leest u hoe u ervoor zorgt dat het beding zoveel mogelijk standhoudt.

Kwalificatie overeenkomst

Voor een goede beperking van uw aansprakelijkheid is het van belang om vóór het opstellen van een overeenkomst en/of een exoneratiebeding vast te stellen wat de aard is van de overeenkomst die wordt aangegaan. Ook is het van belang inzichtelijk te maken welke regels daarvoor op grond van het recht gelden. De regels die van toepassing zijn voor een koopovereenkomst wijken bijvoorbeeld af van de regels die van toepassing zijn op een aannemingsovereenkomst. Sommige regels zullen van dwingend recht zijn, zodat daarvan in een overeenkomst niet afgeweken kan worden, en andere regels zullen van regelend recht zijn, waarvan wel in een overeenkomst afgeweken kan worden.

De kwalificatie van de overeenkomst is belangrijk om de eventuele aansprakelijkheidsrisico’s in beeld te brengen om ze vervolgens te kunnen beperken.

Welke risico’s beperken?

De gronden, waarop een partij bij een overeenkomst voor een project in de bouw aansprakelijk kan zijn, dienen als uitgangspunt voor een beperking van die aansprakelijkheid. Het is belangrijk uzelf de volgende vragen te stellen:

• welke verplichtingen vloeien uit de overeenkomst voort en tot welke tekortkomingen daarin kunnen zij leiden;
• dient een bepaald resultaat bereikt te worden, een bepaalde inspanning geleverd te worden, een bepaalde kwaliteit geleverd te worden of bijvoorbeeld een bepaalde opleverdatum gehaald te worden? 

Wat is een exoneratiebeding?

Een exoneratiebeding of exoneratieclausule is een beding waarmee nagestreefd wordt om een wettelijke verplichting tot schadevergoeding, ontstaan door een toerekenbare tekortkoming of onrechtmatige daad, uit te sluiten of te beperken.

Wat dient een exoneratiebeding te beperken?

Veel aansprakelijkheid beperkende bedingen beperken de aansprakelijkheid voor verschillende soorten schade, dus het gevolg van aansprakelijkheid.  Wordt de aansprakelijkheid daarmee wel afdoende beperkt? Het antwoord op deze vraag naar de reikwijdte van de aansprakelijkheidsbeperking zal allereerst afhangen van de uitleg die aan de beperkende bedingen gegeven dient te worden.

In zijn algemeenheid geldt dat bij die bedingen nogal eens verzuimd wordt alle mogelijke rechtsgronden voor aansprakelijkheid in ogenschouw te nemen, evenals alle rechtsvorderingen die de andere contractpartij ten dienste kunnen staan. Bedingen die aansprakelijkheid beperken dienen toegesneden te zijn op de verschillende gronden voor aansprakelijkheid, maar ook rekening te houden met de verschillende rechtsvorderingen die de andere partij kan inzetten, zoals het vorderen van nakoming van de verplichtingen uit de overeenkomst in combinatie met schadevergoeding of de ontbinding van de overeenkomst in combinatie met schadevergoeding.

Een exoneratiebeding komt de sterkste werking toe als het:

• de cumulatieve aansprakelijkheden, op welke rechtsgrond dan ook, beperkt;
• eventuele betalingsverplichtingen maximeert;
• rekening houdt met alle mogelijke rechtsvorderingen.
  
  

Een beding dat “slechts” het gevolg van aansprakelijkheid en de verplichting tot het betalen van schade beperkt, herbergt het risico dat het niet de beoogde bescherming tegen aansprakelijkheidsrisico’s biedt.

Conclusie

Beperking van aansprakelijkheid in bouwcontracten is mogelijk, maar met veel standaardbedingen wordt niet de beoogde bescherming bereikt. Bij het opstellen van de aansprakelijkheid beperkende bedingen dient specifiek naar de aard van de te sluiten overeenkomst en de daaruit voortvloeiende wederzijdse verplichtingen gekeken te worden. Dit is de enige manier om tot een zo goed mogelijk beschermende exoneratiebeding te komen.

Bent u ondernemer en heeft u een juridisch vraagstuk? Informeer eens vrijblijvend bij de Brabantse Ondernemer Desk voor gratis juridisch advies.