Einde zonneparken in landelijk gebied?
Recent zijn er twee belangrijke ontwikkelingen geweest over zonneparken in landelijk gebied.
Eerste ontwikkeling
Als eerste lijkt de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State in een uitspraak van 27 september jl. een strengere lijn te hebben ingezet.
Zonneladder
Centraal in deze uitspraak staat de zogenaamde zonneladder zoals die is opgenomen in de Interim Omgevingsverordening Noord-Brabant. In deze zonneladder is bepaald dat de vestiging van zonnepanelen binnen stedelijk gebied en op gronden aansluitend aan stedelijk gebied voorgaat op vestiging in landelijk gebied. Verder geldt de voorwaarde dat uit onderzoek moet zijn gebleken dat de aanleg van een zonnepark in landelijk gebied noodzakelijk is, omdat in onvoldoende mate kan worden voorzien in de behoefte van duurzame energie door de ontwikkeling van andere vormen van duurzame energie, door meervoudig ruimtegebruik in landelijk gebied of binnen bestaand ruimtebeslag op bouwpercelen.
De Afdeling oordeelt in deze zaak dat door het college weliswaar terecht wordt gesteld dat de zonneladder niet vereist dat eerst daadwerkelijk alle mogelijkheden op eerdere treden van de zonneladder zijn benut, maar het toestaan van een zonnepark op een locatie in landelijk gebied wel een deugdelijke motivering vereist. En dat was hier niet het geval. Zo oordeelde de Afdeling dat het niet beschikbaar zijn van gronden in stedelijk gebied vanwege andere plannen of verschil in grondprijzen onvoldoende is om van de zonneladder af te wijken. Verder werd geoordeeld dat het project in strijd is met de Beleidsvisie van de gemeente Goirle.
Uit deze uitspraak blijkt dat de Afdeling hoge eisen stelt aan de motivering voor het realiseren van zonneparken in landelijk gebied en die motivering kritisch wordt beoordeeld door de Afdeling.
Tweede ontwikkeling
De tweede ontwikkeling is een brief van 26 oktober jl. waarin de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de Tweede Kamer heeft geïnformeerd over de invoering van de ‘voorkeursvolgorde zon’ in provinciale verordeningen.
Voorkeursvolgorde
In deze voorkeursvolgorde worden vier treden onderscheiden waarlangs gestuurd dient te worden:
- Trede 1: Zonnepanelen op daken en gevels
- Trede 2: Onbenutte terreinen bebouwd gebied
- Trede 3: Onbenutte terreinen in landelijk gebeid
- Trede 4: Landbouw- en natuurgronden
Geen vergunning tenzij uitzonderingen
Uitgangspunt is voortaan dat zonnepanelen zoveel mogelijk op daken en gevels komen of in combinatie met andere functies worden toegepast en zonneparken op landbouw- en natuurgronden in principe ongewenst zijn. Hiervoor worden geen vergunningen verleend tenzij het gaat om de volgende uitzonderingen:
- Agri-PV: combinatie van een substantiële agrarische functie met een zonnepark;
- landbouwgronden die op basis van bestuurlijk bindende afspraken in transitie zijn, bijvoorbeeld gronden die in de toekomst een andere bestemming krijgen zoals woon-werk-bestemming, recreatie of overgang naar natuur of gronden die minder geschikt worden voor een landbouwfunctie door verzilting, vernatting of bodemdaling;
- als de aanleg van een zonnepark op gronden betekenisvol bijdraagt aan de vermindering van de netcongestie of zorgt voor vergroting van een efficiënter netwerk gebruik (netneutraal).
Provincies zijn verplicht dit juridisch vast te leggen in hun provinciale verordening en zal in januari 2024 worden bekeken of dit ook daadwerkelijk is gebeurd. Het is dus de bedoeling dat deze regeling zo snel mogelijk wordt ingevoerd.
Om misverstanden te voorkomen, deze ontwikkeling geldt voor nog te realiseren zonneparken. Voor bestaande zonneparken verandert er niets.
Zonneladder 2.0
De gedachte achter deze zonneladder 2.0 is deze: er wordt gestreefd naar meervoudig grondgebruik, waarbij de vrije ruimte op daken, gevels en andere plekken binnen en buiten bebouwd gebied (zoals parkeerplaatsen, langs weg- en spoorinfrastructuur, geluidsschermen, stortplaatsen etc.) wordt benut voor zonnepanelen. Zodoende worden landbouw- en natuurgronden vrijgehouden voor andere ruimtelijke opgaven.
Betekent dit het einde?
Betekent dit nu het einde van de zonneparken in landelijk gebied, en dan met name op landbouw- en natuurgronden? Nee, dat niet, maar het wordt wel heel moeilijk om daar in de toekomst zonneparken te realiseren.
