Is de beheerder van een woning functioneel overtreder?

Het antwoord op deze vraag is door de rechtbank Overijssel gegeven in de uitspraak van 25 juni 2024 (ECLI:NL:RBOVE: 2024:3343). 

De Casus

Het college van burgemeester en wethouders (“het college”) had aan de echtgenote van eiser een last onder dwangsom opgelegd wegens het plaatsen van dakkapellen in het voor- en achterdakvlak van haar woning zonder omgevingsvergunning. Vervolgens heeft eiser een aanvraag omgevingsvergunning ingediend voor het legaliseren van de dakkapellen. Het college heeft de omgevingsvergunning geweigerd. Na dit weigeringsbesluit heeft het college eiser gelast om de dakkapellen te verwijderen en verwijderd te houden.

De vraag was of eiser terecht als overtreder was aangemerkt en daarmee samenhangend of de last onder dwangsom terecht aan hem was opgelegd.

Oordeel rechtbank

De rechtbank heeft overwogen dat op grond van artikel 5:1 van de Awb onder overtreder wordt verstaan: “degene die de overtreding pleegt of medepleegt”. Maar niet alleen degene die de overtreding fysiek verricht kan worden aangemerkt als de overtreder. Ook degene aan wie de gedraging is toe te rekenen en voor de overtreding verantwoordelijk kan worden gehouden, kan worden aangemerkt als (functioneel) overtreder. Voor wat betreft die laatste categorie wordt voor het begrip “overtreder” door de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State aangesloten bij de strafrechtelijke criteria voor het “functioneel daderschap”. Het komt er dan op neer dat een overtreding aan een functioneel dader kan worden toegerekend als deze 1) erover kon beschikken of de overtreding plaatsvindt en 2) daarnaast de gedraging aanvaardt.    

Conclusie

De rechtbank heeft vastgesteld dat de echtgenote van eiser eigenaar van de woning is en dat eiser is opgetreden als beheerder van de woning. Eiser heeft wellicht de opdracht verleend om de dakkapellen te laten plaatsen, maar dit heeft hij uitsluitend met goedvinden van de juridisch eigenaar, zijn echtgenote, kunnen doen. Daarmee kan eiser niet als feitelijk overtreder worden gezien.

Ditzelfde geldt voor het (laten) verwijderen van de dakkapellen om de overtreding ongedaan te maken en daarmee te voldoen aan de last onder dwangsom. Eiser heeft niet de (juridische) beschikkingsmacht om de overtreding te beëindigen, nu hij dit niet zonder voorafgaande toestemming van de juridisch eigenaar kan bewerkstelligen.

Dat de juridisch eigenaar zijn echtgenote is, maakt dit voor de rechtbank niet anders. Eiser kan daarom ook niet worden gezien als functioneel overtreder. Het college heeft de last onder dwangsom ten onrechte aan eiser opgelegd.

Vragen?

Heeft u hier vragen over of wilt u advies over uw eigen situatie? Neem dan contact op met een van onze specialisten. Wij helpen u graag verder.