Raad van State doet uitspraak over inpassingsplan Porthos transport en opslag van CO2

Vandaag, 2 november 2022, heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State uitspraak gedaan over het inpassingsplan “Porthos transport en opslag van CO2”. Dit plan werd september vorig jaar vastgesteld door de minister van Economische Zaken en Klimaat en de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Mobilisation for the Environment is het hier niet mee eens en heeft beroep ingesteld.

Stikstofuitstoot

In deze zaak was op basis van de Wet natuurbescherming (inwerking getreden op 1 juli 2021) een bouwvrijstelling verleend. Hiermee werd beoogd om bij het verlenen van een vergunning voor een project de stikstofuitstoot van bepaalde bouwactiviteiten buiten beschouwing te laten. Er kunnen dan makkelijker vergunningen worden verleend voor bouw- en infrastructurele projecten. De bouwvrijstelling zou volgens de wetgever niet tot aantasting van de natuur leiden vanwege een breder robuust en effectief pakket aan maatregelen.

De Afdeling heeft geoordeeld dat de bouwvrijstelling niet voldoet aan de Europese Habitatrichtlijn en de jurisprudentie van het Europese Hof van Justitie. Daaruit volgt dat alleen toestemming voor een project mag worden verleend als uit onderzoek blijkt dat zeker is dat Natura 2000-gebieden geen schade oplopen. En dat een maatregelenpakket alleen als onderbouwing mag worden gebruikt als die maatregelen ook echt zijn uitgevoerd en de verwachte voordelen daarvan vaststaan. Omdat het overgrote deel van de maatregelen nog niet is uitgevoerd, voldoet het pakket van maatregelen niet aan deze voorwaarden.

Bouwvrijstelling van de baan?

Is hiermee de bouwvrijstelling definitief van de baan? Ja, want die mag volgens de Afdeling niet worden toegepast. Het is echter niet zo dat er nu helemaal niet meer kan worden gebouwd. Het blijft nog steeds mogelijk om vergunningen te verlenen, maar gelden dan wel de regels van vóór de bouwvrijstelling. Hierdoor zal het wel moeilijker worden om vergunningen af te geven.

Wordt vervolgd!

Overigens is de uitspraak van vandaag een tussenuitspraak. Omdat de initiatiefnemers van het Porthos-project 13 dagen voor de zitting een uitgebreid onderzoeksrapport hebben ingediend, mag Mobilisation for the Environment daar nog op reageren. Daarna zal de Afdeling definitief uitspraak doen. Uit dit rapport zou blijken dat het project zowel in de bouwfase als in de gebruiksfase geen significante gevolgen zal hebben voor Natura 2000-gebieden. De initiatiefnemers hebben daarom verzocht om, als het inpassingsplan wordt vernietigd, de rechtsgevolgen in stand te laten. Dat zou dan kunnen betekenen dat de bouwvrijstelling in dit geval nog wel zou mogen worden gebruikt. Wordt vervolgd!

Conclusie

Deze uitspraak komt voor velen niet als een verrassing en ligt in de lijn van eerdere uitspraken van de Afdeling over stikstofuitstoot. Opvallend is dat de Afdeling in de themapagina over stikstof op de site heeft opgemerkt dat ze niet anders kan dan constateren dat de bouwvrijstelling niet gebruikt mag worden bij bouwprojecten. En dat is natuurlijk ook zo. Het is niet aan de Afdeling maar aan het kabinet en de politiek om met een adequate oplossing te komen voor deze slepende problematiek.