Welke achternaam krijgt mijn kind?

Vanaf 1 januari 2024 wordt het voor ouders mogelijk gemaakt om hun kind(eren) een gecombineerde achternaam te geven. Dit komt doordat de eerste kamer het wetsvoorstel “Introductie gecombineerde geslachtsnaam” op dinsdag 21 maart 2023 heeft aanvaard. Maar hoe zit het nu en wat verandert er precies? 

Hoe zit het nu?

In de wet is bepaald dat wanneer u geen keuze maak in een achternaam voor u kind, uw persoonlijke situatie bepaalt welke achternaam uw kind krijgt.

Bij hetero-gezinnen is het zo dat wanneer sprake is van geregistreerd partnerschap of een huwelijk, het kind automatisch de achternaam van de vader krijgt. Wilt u dat uw kind de achternaam van de moeder krijgt, dan zult u dat voor of tijdens de geboorteaangifte gezamenlijk met de vader moeten vastleggen.

Bij een lesbisch stel is de situatie anders. Wanneer twee vrouwen gehuwd zijn of een geregistreerd partnerschap zijn aangegaan dan wordt er een onderscheid gemaakt in de navolgende situaties:

• de moeder is zwanger van een onbekende donor, dan krijgt het kind automatisch de achternaam van de duomoeder (moeder die niet zwanger is);
• de duomoeder wil het kind adopteren, dan kan de achternaam worden vastgelegd bij de adoptieprocedure;
• de moeder is zwanger van een bekende donor, dan krijgt het kind automatisch de achternaam van de moeder uit wie het kind geboren is, tenzij gezamenlijk wordt vastgelegd dat het kind de achternaam van de duomoeder moet krijgen.

Bij een homo stel is de situatie wat complexer. Eén van de vaders zou in theorie het kind kunnen erkennen, maar de juridische band met de biologische moeder blijft in dat geval bestaan waardoor het kind niet zomaar de achternaam van een ander kan krijgen. De juridische band wordt verbroken door adoptie. Bij de adoptieprocedure waarbij de juridische band van beide vaders met het kind wordt vastgelegd en de juridische band met de biologische moeder wordt verbroken, kan eveneens worden bepaald welke achternaam het kind krijg.

Juridische band

Wanneer ouders geen juridische band hebben (niet gehuwd of geregistreerd partnerschap), dan krijgt het kind de achternaam van de moeder uit wie het kind geboren is. Wilt u dat het kind de achternaam van de vader of de duomoeder krijgt? Dan zal de vader of de duomoeder eerst het kind moeten erkennen en bij de erkenning de keuze voor achternaam door moeten geven.

Wat houdt de wetswijziging in?

Met deze nieuwe wet die op 1 januari 2024 in zal treden, mogen ouders kiezen om hun eerste kind die op of na 1 januari 2024 geboren wordt een dubbele achternaam te geven. 

Maar wat als uw eerste kind vóór 1 januari 2024 wordt geboren? In principe geldt dan de oude regeling zoals hierboven beschreven. Echter, de wetgever heeft ouders met kinderen die voor 1 januari 2024 zijn geboren toch de mogelijkheid willen geven om ook die kinderen een dubbele achternaam te geven. De wetgever heeft dan ook een overgangsregeling in de wet opgenomen waarin ouders die op of na 1 januari 2016 hun eerste kind hebben gekregen, ook de mogelijkheid hebben om de achternaam te wijzigen naar een dubbele achternaam.

De wetgever heeft ook een mogelijkheid willen creëren voor geadopteerde kinderen om een dubbele achternaam te krijgen. Zo is het vanaf 1 januari 2024 mogelijk dat geadopteerde kinderen hun geboortenaam en de naam van een van de adoptieouders krijgt.

Let wel op, voor zowel geadopteerde als niet geadopteerde kinderen geldt er een maximum van twee achternamen in totaal. Ook heeft de wetgever bepaald dat wanneer uw eerste kindje een dubbele achternaam krijgt, de andere kinderen automatisch ook een dubbele achternaam zullen krijgen.