De nieuwe Wet Victoria

Op 1 januari a.s. wordt de  nieuwe Wet Victoria van kracht.

Deze wet is tot stand gekomen vanwege de wens van burgemeesters, als verantwoordelijke autoriteit voor het handhaven van de openbare orde in hun gemeente, om de bevoegdheid te hebben om een woning te sluiten in geval van beschieting van of de vondst van wapens en explosieven in een woning.

Huidige artikel 174a Gemeentewet

Het huidige artikel 174a Gemeentewet was hiervoor in de dagelijkse praktijk ontoereikend, zoals ook uit de jurisprudentie van onder andere de Afdeling bestuursrecht van de Raad van State (hierna: de Afdeling) naar voren komt.

Op 14 augustus jl. heb ik een blog geschreven over een uitspraak van de Afdeling naar aanleiding van een poging van de burgemeester van Amsterdam om een woning te sluiten na de vondst van explosieven. De Afdeling had toen weliswaar begrip voor de behoefte van de burgemeester om via het bestuursrecht tegen plofkraken op te treden, maar gaf daarbij wel aan dat de burgemeester hierbij gebonden is aan wet en deze wet, in dit geval de Gemeentewet, de burgemeester in dit geval niet de bevoegdheid biedt om tot sluiting over te gaan.

Ook uit twee eerdere uitspraken werd al duidelijk dat de bestaande wetgeving geen soelaas biedt tegen (wapen)geweld in of in de onmiddellijke nabijheid van een woning, bijvoorbeeld vanwege banden met motorbendes en drugshandel.

De eerste uitspraak is van 5 april 2017 (ECLI:NL:RVS:2017:923) en gaat over het gooien van een explosief naar de woning van de president van een motorbende in Echt-Susteren. De tweede uitspraak is van 24 mei 2019 van de voorzieningenrechter  van de rechtbank Amsterdam (ECLI:NL:RBAMS:2019:3688) naar aanleiding van de vondst van 13 plofkraakexplosieven en extreem zwaar en illegaal vuurwerk in een woning in Watergraafsmeer. In beide gevallen strandde de poging van de betrokken burgemeesters om een woning te sluiten.

Meer rust

De nieuwe bevoegdheid tot sluiting van een woning heeft onder andere tot doel rust te brengen in een verstoorde situatie en te voorkomen dat de openbare orde verder of opnieuw wordt verstoord.

Twee nieuwe bevoegdheden

Artikel 174a Gemeentewet is uitgebreid met twee nieuwe bevoegdheden, die gaan gelden naast de al bestaande bevoegdheid om tot sluiting van een woning over te gaan naar aanleiding van gedragingen in een woning.

Voortaan mag een burgemeester ook tot sluiting overgaan  wanneer:

1. door ernstig geweld, of bedreiging daarmee, in of in de onmiddellijke nabijheid van de woning of het lokaal of op het erf of in de onmiddellijke nabijheid van het erf, de openbare orde rond de woning, het lokaal of het erf ernstig wordt verstoord of ernstige vrees bestaat voor het ontstaan van een zodanige verstoring. (artikel 174a lid 1 sub b Gemeentewet) 
   
   
2. door het aantreffen in de woning of het lokaal of op het erf, van een wapen als bedoeld in artikel 2 van de Wet wapens en munitie de openbare orde rond de woning, het lokaal of het erf ernstig wordt verstoord of ernstige vrees bestaat voor het ontstaan van een zodanige verstoring. (artikel 174a lid 1 sub c Gemeentewet)

Beperkingen

Hoewel de wetswijziging de burgemeester nieuwe mogelijkheden biedt, zijn er ook de nodige beperkingen. Zo zal de burgemeester steeds per geval moeten beoordelen of er sprake is van een ernstige verstoring of ernstige vrees en dat goed moeten onderbouwen. En het zal ook niet zo zijn dat elk wapen dat wordt aangetroffen voldoende rechtvaardiging geeft voor een sluiting. Wat er concreet mogelijk is, zal in de praktijk moeten blijken.

Vragen?

Heeft u vragen over de nieuwe Wet Victoria, neem dan contact met ons op.